اولین «یامال» تاریخ بارسلونا؛ داستان نابغه‌ای که فراموش شد!

به گزارش خبرگزاری تسنیم، این روزها که لامین یامال با سن کم خود پله‌های موفقیت را یکی یکی اما به سرعت بالا می‌رود، شاید برای طرفداران جوان‌تر فوتبال پدیده‌ای شگفت‌انگیز باشد که واقعاً هم هست اما هواداران مُسن‌تر قطعا داستانی مشابه از ستاره‌ای دورگه را شنیده‌اند؛ یامال نسل اول بارسلونا!

پائولینو آلکانتارا، ستاره‌ای با ریشه‌های کاتالان و فیلیپینی یکی از نخستین فوق‌ستاره‌های تاریخ بارسلونا بود که در 15 سالگی جوان‌ترین هت‌تریک جهان را ثبت کرد. زندگی او ترکیبی از استعداد بی‌نظیر، مبارزه با بیماری و مواجهه با چالش‌های سیاسی پیچیده بود؛ داستانی کمتر شنیده شده از یکی از نابغه‌های فراموش‌شده قرن گذشته فوتبال.

داستانی غیرمعمول از یک نابغه قرن گذشته
او بازیکنی بسیار جوان و بااستعداد بود که به‌ زودی تبدیل به یکی از مهمترین چهره‌های باشگاه بارسلونا شد. شاید این جملات درباره لامین یامال، ستاره نوظهور فصل 2024/25 به نظر برسند اما در حقیقت اینها سخنان یک روزنامه‌نگار ورزشی کاتالان است که بیش از 110 سال پیش درباره پائولینو آلکانتارا نوشته بود. پسری با ریشه‌های کاتالان - فیلیپینی که در 15 سالگی نخستین بازی‌اش را برای تیم اصلی بارسا انجام داد و با استعداد بی‌نظیرش همه را شگفت‌زده کرد. شباهت‌های زیادی میان این دو ستاره جوان وجود دارد و همین موضوع بهانه‌ای است برای مرور افسانه‌ای از قرن گذشته.

پائولینو آلکانتارا نخستین فوق‌ ستاره تاریخ بارسلونا بود. او مدت‌ها رکورد گلزنی این باشگاه را با 395 گل در 399 مسابقه در اختیار داشت. رکوردی که تنها لئو مسی توانست آن را بشکند. آلکانتارا فردی بی‌همتا بود که نقش بزرگی در تاریخ فوتبال ایفا کرد اما متأسفانه امروزه کمتر شناخته شده است.

فیلیپین، انقلاب و بارسلونا
پائولینو با وجود نام اسپانیایی‌اش ریشه آسیایی داشت. او در یکی از جزایر فیلیپین از مادر فیلیپینی و پدر سرباز اسپانیایی به دنیا آمد. در سال 1896 سال تولد پائولینو انقلاب خونینی در فیلیپین علیه استعمار اسپانیا آغاز شد.

خانواده او زمانی که پائولینو سه ساله بود از جنگ گریختند و بارسلونا را به عنوان پناهگاه انتخاب کردند. تصمیمی سرنوشت‌ساز برای این کودک. جالب اینکه در همان سال 1899 خوان گامپر باشگاهی را تأسیس کرد که بعدها به یکی از بزرگترین باشگاه‌های جهان بدل شد. این چه نشانه‌ای از تقدیر می‌توانست باشد؟

در ابتدا پائولینو آرزوی پزشک شدن داشت و به همین دلیل به باشگاه آماتور کاتالان گالنو پیوست. تیمی که توسط دانشجویان و پزشکان جوان در حیاط یک بیمارستان کوچک فعالیت می‌کرد. او در سن 12 سالگی در برابر بازیکنانی بزرگ‌تر از خود بازی می‌کرد و با مهارت و چابکی‌اش بر آنها غلبه داشت. سرانجام استعدادش نظر خوان گمپر را جلب کرد و او را به تیم جوانان بارسلونا دعوت کرد.

نخستین بازی در 15 سالگی؛ جوان‌ترین هت‌تریک تاریخ
نخستین بازی تاریخی آلکانتارا در 25 فوریه 1912 رقم خورد. زمانی که در مسابقات قهرمانی کاتالونیا برابر کاتالا بازی کرد. بارسا حریف را 9 بر صفر شکست داد و پائولینو سه گل اول را زد. این هت‌تریک را او در سن 15 سال و 4 ماه و 18 روز به ثمر رساند که تا سال 1996 جوان‌ترین هت‌تریک جهان باقی ماند.

از آن پس، آلکانتارا به تیم اصلی بارسلونا کمک کرد تا دو قهرمانی کاتالونیا (1913 و 1916) و جام پادشاهی (1913) را کسب کند.

بازگشت به فیلیپین و تحصیل پزشکی
با وجود موفقیت در بارسلونا پائولینو در 1916 به همراه خانواده به فیلیپین بازگشت. کشوری که آن زمان تحت کنترل آمریکا بود. پس از مذاکرات طولانی با خوان گمپر اجازه گرفت که به شرط بازگشت به اسپانیا فقط برای بارسلونا بازی کند.

او در مانیل به تحصیل پزشکی پرداخت و در تیم بوهمی‌های محلی بازی کرد و با این تیم دو قهرمانی فیلیپین را کسب کرد. در سال 1917 به تیم ملی فیلیپین دعوت شد و در بازی‌های خاور دور شرکت کرد. رقابت‌هایی که فقط ژاپن و چین در آن حضور داشتند.

بازگشت به بارسلونا و دوران طلایی
آلکانتارا در 1917 به بارسلونا بازگشت، اگرچه ابتدا با بیماری مالاریا دست‌وپنجه نرم می‌کرد. او که دلش برای اسپانیا تنگ شده بود با وجود شرایط دشوار تحت درمان قرار گرفت و دوباره به میدان برگشت. تحت هدایت جک گرینول، سرمربی جدید بارسلونا او به خط حمله بازگشت و در 1919 بارسا قهرمان کاتالونیا شد؛ آغازی بر دوران طلایی باشگاه.

پائولینو در مجموع به بارسا کمک کرد تا هفت قهرمانی کاتالونیا و چهار کوپا دل‌ری دیگر کسب کند. همزمان تحصیل پزشکی را ادامه داد و مجبور شد به خاطر امتحانات از حضور در بازی‌های المپیک 1920 انصراف دهد.

افسانه‌ای به نام «تور پاره‌کن»
آلکانتارا قد کوتاه (170 سانتی‌متر) داشت و لاغراندام بود اما ضربات قدرتمند و مهارت بی‌نظیرش او را به چهره‌ای محبوب بدل کرد. گفته می‌شود در سال 1919 در مسابقه‌ای برابر رئال سوسیداد ضربه‌ای زد که توپ و حتی پلیس بدشانسی را که در نزدیکی دروازه بود، به درون تور انداخت!

لقب «El Rompe Redes» به معنای محاوره‌ای «تور پاره‌کن» را سه سال بعد گرفت. عنوانی که به خاطر شوت‌های قدرتمندش در تیم ملی اسپانیا به او داده شد. آلکانتارا پنج بازی ملی انجام داد و 6 گل زد که در آن زمان رکوردی ارزشمند بود.

پزشک موفق و فعالیت‌های سیاسی
پائولینو در 31 سالگی فوتبال را کنار گذاشت و به پزشکی پرداخت. یک مسابقه خداحافظی به افتخار او برگزار شد و پس از آن به عنوان یک ارولوژیست شناخته شده مطب خصوصی داشت. اما عشق به فوتبال او را رها نکرد و از 1931 تا 1934 رئیس باشگاه بارسلونا بود و در سال 1951 برای  مدت کوتاهی سرمربی تیم ملی اسپانیا شد.

زندگی او سایه‌های تاریکی هم داشت. در دهه 1930 به فالانژ (سازمانی فاشیستی) پیوست و در جنگ داخلی اسپانیا در کنار نیروهای فرانکو جنگید. پس از شکست به آندورا و سپس فرانسه گریخت و به سازمان پیکان‌های سیاه موسولینی پیوست. هرچند این سوابق سیاسی تأثیر خاطره مثبتش را در فوتبال کم نکرد.

میراثی بحث‌برانگیز اما بی‌بدیل
آلکانتارا تا امروز چهره‌ای کمتر شناخته شده است؛ حتی در فیلیپین نیز تنها سال‌های اخیر نام او برجسته شده است. فیفا در 2007 او را بهترین بازیکن آسیایی تاریخ معرفی کرد و جام فیلیپین در 2018 به نام او تغییر نام یافت.

او در سال 1964 بر اثر کم‌خونی آپلاستیک درگذشت و با مراسمی باشکوه در بارسلونا به خاک سپرده شد، درست روبروی نیوکمپ، جایی که روزگاری افتخار فوتبالش را آفرید.